|
BAHÇIVAN TULUMLARI
Jeans veya kot kumaşların gramajları ons ile belirtilir (İng. ounce, kısa: oz) genellikle 5 ile16 ons arasındadır. 10 ile 16 ons arasındaki daha ağır olan kot kumaşları kışlık, daha hafif olan kot kumaşları ise görece daha ince, yazlık kot bahçıvan tulumların üretiminde kullanılırlar. Kot kumaşlardan üretilen bahçıvan tulumlar, diğer kot ürünlerinde de genellikle olduğu gibi, taba renkli polyester iplikle dikilirler.
BAHÇIVAN TULUMLARININ KUMAŞ ÖZELLİKLERİ
Bahçe iş elbisesi yada bahçıvan tulumları dediğimiz tulumlar genellikle bol kesimli ve uzun paçalı, farklı modelli, bazıları fermuarlı, askılı tulumlardır. Bahçıvan tulumlarının belden yukarıya doğru, yani bel ile göğüs kısmının arasında, göğüslük kısmı bulunur. Bahçıvan tulumlarının bu göğüs kısmında ayrıca küçük cepleri bulunur. Birbirinden farklı büyüklükte ve genişlikleri de farklı ebatlarda olabilen bu cepler içlerine küçük aletler ve eşyalar konulması için tasarlanmışlardır.
KOT - DENIM - JEANS - BAHÇIVAN TULUMLARI
Bahçıvan tulumlarının Amerikada icat edilmesinden ve orada çok beğenilip yaygın bir kullanım alanına sahip olmasından sonra buradan tüm dünyaya yayılmış ve ülkemize de gelmiştir.
Bahçıvan tulumlarının ilk modelleri genellikle kot (Denim, Jeans) kumaşlardan üretilmekteydi. Kot kumaşlar bilindiği üzere Amerika da çiftçilere ve kovboylara dayanıklı giysiler sunabilmek amacıyla icat edilmişlerdir. Daha sonra ise iş yaşamında kullanılan tüm işçi tulumları ve bahçıvan tulumları da ekseri mavi renkte üretilir olmuştur.
Denim kavramı Fransız Rhone vadisi Tissu de Nime ve Blue Jeans kavramı ise İtalyan Rivierasından Blue de Genes kelimelerinden gelmektedir.
Kot veya denim bahçıvan tulumların kumaşları, genellikle pamuk ipliklerden üretilirler. Pamuğun yanı sıra polyester veya naylon, lycra ve viskon gibi ipliklerden ve bunların karışımlarından da üretilebilir bahçıvan tulumların kumaşları. Bahçıvan tulumlarının kumaşları pantolonlar ve montlarda da da kullanıldığı üzere genellikle 14 oz ile 15 oz Denim şeklindedir.
Bahçıvan tulumları için gereken kot veya jeans kumaşların çözgü ipliği genellikle mavi indigo boyalıdır. Bu boya türü kot kumaşlar için çok önemlidir. İpliğe sağlamlık verir ve yıkanarak çıkmaz. Kumaşın atkı ipliği ise genellikle boyanmamış, yani ham iplik çeşitlerindendir. Bahçıvan personel tulumlarının denim kumaşlarının dokunması çeşitli örgülerde gerçekleştirilir. Böylelikle birbirinden farklı görünümde ve hem sağlam hem de güzel denim kumaşlar ortaya çıkmaktadır.
AŞINMA:
Bahçıvan iş tulumu nun kot kumaşlarında, özellikle aşınmalara karşı dayanıklı olabilmeleri ve uzun süre kullanılabilmeleri için, çıkmayan indigo boya ve özel örgüler kullanılır. Bu örgü sistemlerinde iplikler dokunurken elde edilen kumaş birkaç katmandan oluşuyormuş gibi görünür. Bu özellik sayesinde bahçıvan tulumlarının kot kumaşlarının bir katmanı giyilmekten dolayı aşınsa bile, örneğin paça dizleri, diğer katman halen sağlam olduğundan kumaşta pek bir değişiklik olmayacaktır. Aşınmanın devam etmesi halinde bir alttaki kot katmanı zedelenecek fakat kumaşta buna rağmen bir çözülme meydana gelmeyecektir
BAHÇIVAN TULUMLARINDA LİKRA
Bazı bahçıvan tulumlarının kumaş türleri ise esnektir ve adına stretch veya likralı kot denmektedir. Bunun sebebi kumaş ipliklerinde kullanılan likra (lycra) iplikleridir. Normal pamuklu ipliklerin likralı olabilmesi için ipliklerin bükümü esnasında içine likralı iplikler de karıştırılmakta ve iplikler böylelikle elastik bir yapıya kavuşturulmaktadır.
BAHÇIVAN TULUMLARININ BOYASI İNDİGO
Küp boya tipindeki özel indigo boya ile yapılan kot kumaş boyamalarında ayrıca bir oksitlenme işleminin de gerçekleştirilmesi zorunludur. Bu boyama yönteminde iplikler halat haline getirilir ve boya teknelerinden geçirilir.
Fakat indigo boyalar normal boyalardan farklı özelliklere sahiptir ve boyar maddelerin liflere kolayca nüfuz etmemesi sebebiyle boyama işlemi birkaç farklı boyama teknesinde aralarda oksitleme yapılarak tekrar edilir. Denim bahçıvan tulumlarının üretileceği kumaşlar için gerekli ipliklerin tüm bu boyama ve oksitleme işlemleri için genellikle ortalama 8-10 boya teknesi ile ortalama sekiz saatlik bir süre gereklidir
BAHÇIVAN TULUMLARINDA İPLİK BOYAMA
BAZI TİPİK ASKILI TULUMLAR
- ÖN İŞLEM
Bahçıvan tulumları için halat haline getirilen iplikler önce boyama işlemlerine hazırlanırlar. Bu hazırlığın adına ön işlem denmektedir. Ön işlem teknelerindeki hazırlıkta iplikler kullanılacağı bahçevan tulumları kumaşlarına göre yıkanır, ıslatılır, kostiklenir veya yumuşatılır. İplik halatları elde edilecek renge göre belli bir açıda ve belli bir gerilimde ıslanma teknelerine girerler. Bu esnada iplikler tuzlar, mum ve benzer atıklardan arındırılır ve kalan son kirler sıcak durulama ile atılır.
- BOYAMA
Hazırlanarak derin boya teknelerine aktarılan indigo boya karışımlarına diğer işlem maddeleri de eklenir ve iplik halatları bir kılavuz yardımıyla makinelerde yönlendirilirler. Elde edilmesi istenen iplik rengine göre iplik halatları yaklaşık 10 boyama teknesinden geçerilirler.
Her tekne değişimi öncesinde indigo ile boyanmış iplik halatları bir silindir yardımıyla belli bir yüksekliğe kadar çıkarılıp hava ile oksitlenmesi sağlanır ve sonra diğer tekneye gönderilirler. Bu şekilde teknelerde defalarca boyanırlar.
Daha sonra indigo boya ile boyanmış iplik halatları işlem teknelerine getirilirler. Burada da özel bazı işlemler uygulanan boyalı iplik halatları toplam beş adet işlem teknesinden geçerler. Yıkanan ve yumuşatılan indigo boyalı iplik halatları oda sıcaklığında su ile durulanırlar ve kurutmaya getirilirler. Kurutma bölümünde silindirlerden geçen iplik halatları sallama bölümüne getirilirler. Burada kovalara doldurulan iplik halatları buradan halat açma kısmına getirilip iplik halatları açılır.
Çeşitli işlemlerden geçmiş olan bahçıvan tulumları ipliklerinin boyama işlemleri böylece tamamlanmış olur. Artık indigo boyalı iplikler aşınmaya ve yıkanmaya karşı dayanıklı hale getirilmiştir.
Bazı askılı tulumların önünde göğüs kısmından aşağıya doğru pantolon hizasına kadar fermuarlar bulunmaktadır. Bu fermuarlar sayesinde askılı tulumlar önden dikey olarak ortadan ikiye ayrıldığından tulumların askıları bağlı oldukları göğüs kısmındaki tokalardan veya düğmelerden çözmeye gerek kalmadan rahatlıkla giyilip çıkarılabilmektedirler. Örneğin çocukların, kayakçıların ve motorsiklet sporcularının tulumları bu şekilde üretilmektedir.
Kimi genel kullanım amaçlı tulumlar ise, bunlar ince keten, pamuklu, kot vb. kumaşlardan ve yazlık giysi olarak üretilen askılı tulumlar, dizlerin hemen üzerinde bitecek şekilde ve kısa paçalı (shortall) olarak üretilmişlerdir.
Bundan otuz yıl kadar öncesinde ise askıları kumaştan değil de gerçek elastik pantolon askılarından ve tuluma düğmelenmiş olarak üretilen kot kumaşlardan tulumlara rastlanmaktaydı. Elastik pantolon askıları arkadan birleştirilmiş haldeydi. Bu tulum askıları tulumu giyen kişinin oturmasıyla oluşan bolluktan dolayı askının omuzlardan düşmesini önlemek amacıyla Y şeklindeydi. Genellikle beyaz veya dikkat çekmeyen renklerde üretilen elastik tulum askıları tulumun altına giyilen gömlek, T-shirt, bluz veya kazak gibi giysilerle rahatça kombine edilebilmekteydi.
Bu tulumların göğüs kısımları ayrıca yatay dikilmiş bir fermuar ile ayrılabilir ve tercihen normal pantolon olarak da giyilebilmekteydi. Bu dönemdeki çoğu askılı tulumların belleri oldukça yüksek ve ayrıca geniş tutulmuştur ve tercihen bir kemer ile bel kısmına vurgu yapılarak giyilmekteydiler.
Fakat yine de tulumlar daha ziyade işçi tulumları şeklinde kaldılar. Bu klasik işçi tulumu modellerinin ön kısımlarında küçük şeylerin konulabileceği cepler her zaman bulunmaktadır.
İster profesyoneller için olsun ister gündelik giyim için olsun hepsinin sağ bacak kısmında aslında çekiçlerin saplarından geçirilerek asılması için düşünülen bir kumaş halka veya tornavida ve kalem gibi şeyler için ince uzun bir cep bulunmaktadır.
Sırt kısmının kürek kemikleri hizasından veya biraz aşağısından yatay olarak (bazen bir kumaş parçası ile) birleştirilen tulum askılarının omuzlardan düşmeleri engellenmektedir. Bu birleştirilmiş askılar artık tek parça olarak genişleyerek tulumun kalçasına kadar devam eder.
KIŞLIK BAHÇIVAN TULUMLARINDA KUMAŞLARIN YIKANMASI
BAHÇIVAN TULUMLARI KUMAŞININ YIKAMA AŞAMALARI Tekstil ürünleri nde Farklı Modeller den olan bahçıvan tulumları nda farklı renk ve model mevcuttur..
Bahçe iş leri için giyim tarzı diğer iş elbiseleri ne göre çok daha fazla değişkenlik gösterir.
- Rinse Haşıl Sökme
Bazen denim kumaşlarda kırıklığı önlemek amacıyla yıkamaya geçilmeden önce bir çeşit özel unlu veya çirişli bir sıvı olan haşıl ile uygulama yapılır ve kumaşlar bazı maddelerden arındırılır.
- Taşlama veya Taş Yıkama
Bu yöntemde bahçıvan tulumlarının kumaşı sanayi yıkama makinelerinde ponza taşıyla arzu edilen renk elde edilinceye kadar yıkanır. Ponza taşı aynı zamanda kumaşa aşındırıcı bir etki yapar. Bu işleme tabi olmuş bahçıvan tulumları eskitilmiş bir optik görünüme sahip olur. Bu işlem daha düz kumaşlarda yumuşak bir dokunuş hissi yaratır.
- Rodeo
Bahçıvan tulumlarının kumaşlarına rodeocu görüntüsü de kazandırılabilir. Bunun için indigo boyalı kumaşlar özel kabinlere alınır ve burada bir çeşit ağartma işlemi uygulanır. Bu kabinlerde püskürtmeyle, örneğin sadece paçalar veya kalça kısımları için gibi, sadece istenen kumaş bölgeleri ağartılarak işlenmektedir.
- Power
Taşlama veya ponza taşı ile yıkamaya benzer. Taş yıkamadakine benzer şekilde, fakat bu sefer kimyasal katkılar eklenerek, mavi ile beyaz indigo arasındaki kontrast artırılmış olur. Böylelikle çok daha açık renklerde bahçıvan tulumları elde edilebilmektedir.
- Ağartma
Son aşama olarak uygulanan ağartma yönteminde kot veya denim kumaşlı bahçıvan tulumları için çeşitli kimyasallar kullanılmaktadır. Bu ağartma yönteminde kot veya denim kumaştan üretilen bahçevan tulumları nın renkleri buz mavisi denen renge dönüşmektedir.
Bahçıvan tulumlarının kumaşları çeşitli yıkama yöntemlerinden ve aşındırma işlemlerinden geçirilerek çok farklı optik görünümler elde edilmektedir. Böylece jeans bahçıvan tulumlarının kumaşlarına değişik bir hava katılmakta ve satın alındıktan sonra giyilerek kirlenen bahçıvan tulumlarının yıkandıktan sonra çekmesi de sadece % 1 civarında gerçekleşmektedir. Kot veya denim de denilen bu bahçıvan tulumları kumaşlarına çeşitli aşamalardan meydana gelen ve farklı makineler, farklı teknikler ve tecrübe gerektiren ve ayrıca oldukça zahmetli yıkama işlemleri uygulanmaktadır. Tüm denim kumaşların böylelikle renkleri değişmekte, açılmakta, yüzeyleri ve dolayısıyle dokunuşları farklılaşmakta, yumuşamakta ve özgünleşmektedir.
|
